آداب رسوم و فرهنگ ازدواج مردم هند

مجموعه: فرهنگ زندگی

رسوم مردم هند, مراسم سنتی هند

هند کشوری است با هزاران سنت و آداب و رسوم منحصر بفرد از جمله انواع مراسم سنتی و جشن‌ها و آیین‌ها و اعیاد و تعطیلات که دارای تقویم خاص هستند. براساس سال قمری مهمترین اعیاد در هند جشن دیوالی است. از دیگر مراسم هندیان جشن روشنایی است که قریب به ۸ میلیون هندی لامپ‌های کوچک و بزرگی را در این شب روشن می‌نمایند. از دیگر مراسم هندیان آیین دویسرا در اولین روز ماه هندی (آشوین) که در آن مردم انواع رنگ‌ها را بر سر و صورت خود و دیگران می‌پاشند که در اصل با اینکار فصل تابستان را آغاز می‌نمایند.

ازدواج

ازدواج در آیین هندو
ازدواج دو خانواده و نه فقط دو فرد. در”سیخ فیت”(sikh faith) در شرق هند برخی ازدواج‌ها از قبل تعیین‌شده و برخی بر اساس عشق و علاقه است. وقتی دو نفر خواهان ازدواج با هم هستند این بدین‌معنا است که دو خانواده با هم ازدواج می‌کنند و نه فقط آن دو فرد. عروس نیز طبق سنت قرمز می‌پوشد (سفید در فرهنگ هند بیانگر مرگ است) و داماد کت کرم‌ رنگی را که “اتچکین”نامیده می‌شود همراه با عمامه قرمزرنگی می‌پوشد.

پدر دختر، عروس و داماد را از طریق قراردادن یک گوشه از لباس عروس در دستان داماد به یک دیگر منتقل می‌کند.
داماد چهار مرتبه با کمک برادران عروس و سه عمو‌ها عروس را به دور کتاب مقدس می‌چرخاند. بعد از اتمام چهارمرتبه چرخش آن دو زن و شوهر محسوب می‌شوند. کشیش را یا دعای خیرشان را نثار آن دو می‌کند و بعد به زوج نصیحت می‌کنند که چگونه زندگی کنند و چگونه در زندگی جدید مشترکشان عشق بورزند. این زوج دو بدن با یک روح هستند.
در هند سنت‌های ازدواج متفاوتی وجود دارد و در نواحی مختلف هند سنت‌های متفاوتی وجود دارد و با این حال در تمام نواحی ازدواج عمل بزرگی در زندگی هر فرد در هر مکان و با هر سنتی می‌باشد.
ازدواج در هند تنها ایجاد ارتباط بین دختر و پسر نیست بلکه ایجاد ارتباط دو خانواده با یکدیگر می‌باشد و معمولاً خانواده‌ها که با هم وصلت می‌کنند در یک قشر قرار دارند و یکی از شرایط ازدواج جهاز است که خانواده‌ها برای آن بر سر گفتگو می‌نشینند و از دیگر شرایط ازدواج مشاوره با اخترشناسی است که از طریق آن متوجه شوند این دختر و پسر در زندگی زناشویی خود توافق دارند و در صورت مثبت بودن روز ازدواج هم به همین منوال تعیین می‌شود.
در ازدواج‌های مذهبی هند دعای خیر پدر و مادر و رضایت آنها بسیار مهم است و خانواده دختر است که وعده غذایی شب عروسی را تدارک می‌بینند و مهمان‌ها را دعوت می‌کنند.
گرچه در مورد اعتقاد به سنت ازدواج و رسومات آن، نظرات گوناگونی در هند وجود دارد، اما نهاد ازدواج در میان تمامی هندوها و سایر ادیان از درجه اهمیت واحدی برخوردار است و در همین ارتباط ازدواج در اکثر متون مذهبی هند به مثابه یک فریضه مذهبی آمده است.
متون مذهبی «وداها»، «حماسه‏ها»، «یورانا» و همچنین متون مذهبی «بودائیسم» و«جِینیسم» ازدواج را یک فریضه مذهبی قلمداد می‏کنند. ازدواج که در لغت هندو «ویواه» خوانده می‏شود، به عنوان یک وظیفه اساسی برای هر «هندو» محسوب می‏گردد. بر اساس اعتقادات مذهب هندوئیسم، هر انسان بایستی پنج قربانی بزرگ انجام بدهد. انجام این پنج قربانی تنها زمانی ممکن است که فرد ازدواج کرده باشد. بنابراین زن یا مرد تا زمانی که ازدواج نکرده باشد نمی‏تواند این پنج فرض بزرگ را انجام دهد. زندگی مشترکی که زن و مرد تشکیل می‏دهند در هندوئیسم، «گرهیاستا» خوانده می‏شود و پنج قربانی مذکور تقدیم به خالق هستی «براهما» خدایان هندو، اجداد، عناصر و همنوعان می‏گردد.
بنابراین دختر و پسر هر دو، جایگاه خاصی در مذهب هندوئیسم دارند. هندوها برای تولد فرزند پسر، اهمیت ویژه‏ای قائل‏اند، زیرا معتقدند که تولد فرزند پسر منجر به رستگاری یا آزادی می‏شود. بر اساس اعتقادات هندوئیسم، زنان خلق شده‏اند که وظیفه مادری را به عهده بگیرند و مردان آفریده شده‏اند که بتوانند پدر شوند. ازدواج در هندوئیسم از لحاظ نظری یکی از مراسم مذهبی چندگانه مبنی بر «اهدای بدن» یا «قربانی بدن» است که زن و مرد هندو بایستی در یک مقطع از زندگی‏شان آن را انجام دهند.

رسوم مردم هند, مراسم سنتی هند

بر اساس اعتقادات مذهب هندوئیسم، باید دختر را به محض رسیدن به سن مناسب برای ازدواج به خانه بخت فرستاد و اگر پدر و یا قیم دختری که به سن ازدواج رسیده، تا سه سال پس از این مقطع او را به خانه بخت نفرستد، گناه بزرگی مرتکب شده است و در همین حال اگر والدین، دختر را در این مدت به خانه بخت نفرستند، دختر آزاد است که زوج خود را به دلخواه خود انتخاب کرده و با او ازدواج کند.
گرچه سن ازدواج در مناطق شهری هند رو به افزایش است، اما ازدواج کودکان و ازدواج در سنین پایین‏تر هنوز هم در روستاهای هند مرسوم است. سنین ازدواج در هند از نوزاد ۶ ماهه شروع می‏شود و تا سنین بالا ادامه می‏یابد. هم‏اکنون در بسیاری از مناطق روستایی هند، نوزادان کوچک دختر و پسر را با برگزاری مراسم مذهبی همانند سایر مراسم ازدواج به عقد یکدیگر در می‏آورند و سپس نوزاد دختر به خانه شوهرش یعنی منزل پدر پسر خواهد رفت و در حقیقت مابقی عمر را تا رسیدن به بلوغ جسمی و عقلی در آنجا خواهد گذراند. هدف این نوع ازدواج که بیشتر در ایالتهای راجستان و مناطق جنوبی هند رواج دارد، وابسته کردن دختر و پسر به زندگی مشترک از ابتدای دوران کودکی است.

سن ازدواج در میان گروهها و مذاهب مختلف در هند متفاوت است و این کشور پایین‏ترین معدل سنی ازدواج را چه در میان دختران و چه در میان پسران در جهان دارا است.
در میان طبقات مختلف مذهبی در هند، به ترتیب دختران «طبقه نجس» یا هاریجان، براهمان (طبقات روحانی هندو) کساتریا (طبقات رزمی)، مر و ویشا (طبقات کشاورز) پایین‏ترین سن ازدواج را دارند.
قانون اساسی هند در بخش ازدواج هندوها که در سال ۱۳۳۴ به تصویب رسید، حداقل سن ازدواج برای زنان را ۱۵ سال و برای مردان ۱۸ سال تعیین کرده است، اما عملاً این قانون در همه جا به اجرا در نمی‏آید.
بهترین و پسندیده‏ترین نوع ازدواج، هدیه‌کردن عروس به داماد است. هندوئیسم برای ازدواج بین زوجین شرایطی قایل است. از جمله یک مرد هنگامی می‏تواند ازدواج نماید که شرایط دوران تعلیم و مطالعه متون مذهبی هندو را پشت سر گذاشته باشد. مطالعه متون مذهبی بایستی طبق دستور انجام گیرد و در دوران مطالعه نیز، متعلم بایستی مسایلی را که هندوئیسم تعیین کرده است رعایت نماید. متون مذهبی «ودا» متشکل از سه نسخه است و متعلم بایستی حداقل یکی از آنان را مطالعه کند تا بتواند ازدواج کند.

متون مذهبی هندو تاکید دارند که مرد و زن بایستی در دوران قبل از ازدواج از عزت نفس و اتکاء به نفس برخوردار باشند. این متون همچنین تأکید می‏نمایند که مرد و زن نبایستی قبل از ازدواج رابطه جنسی داشته باشند. تا قبل از تصویب «قانون ازدواج هندوها» در سال ۱۳۳۴، از لحاظ اعتقادی، هر هندو می‏توانست تعداد زیادی زوجه اختیار نماید. تا این زمان در طبقه تاجر، طبقه رزمنده و یا افراد ثروتمند و قدرتمند چند زوجه‏ای نیز دیده می‏شد. اما در میان طبقات روحانی و رهبران عمدتاً یک‏زوجه‏ای مرسوم بود.

رسوم مردم هند, مراسم سنتی هند

خواستگاری
قرار گرفتن مرد به عنوان محور و همچنین وجود فشار ناشی از تهیه جهیزیه که ریشه در فقر اقتصادی مردم هند دارد، عملاً موجب شده تا عموماً خانواده‏ها خواستار داشتن پسر باشند. بطوریکه بعضاً تولد اولاد دختر را به عنوان نَحس یاد کرده و می‏کنند. این موضوع که بطور مستقیم بر نهاد خانواده نیز اثر گذاشته، موجب شده تا در جامعه هند اصولاً برای مرد ارج بیشتری (در آیین‌های مختلف) قایل شوند و به همین خاطر نیز به هنگام ازدواج اصولاً خانواده دختر در تلاش برای پیدا کردن داماد مناسب باشد.

در همین راستا لازمه یافتن داماد مناسب و خوب، ارایه شرایط مناسب و خوب بوده و نهایتاً انتخاب داماد با وضعیت طبقه، امکانات مالی و شرایط اجتماعی خانواده دختر رابطه پیدا کرده است. به هر تقدیر پیشنهاد ازدواج در هندوها اصولاً از جانب خانواده دختر مطرح می‏شود و پدر و مادر دختر، پس از انتخاب داماد به منزل او رفته و پیشنهاد را مطرح می‏کنند. در این هنگام دختر و پسر هیچ نقشی در رد یا قبول ازدواج نداشته و حتی بعضاَ همدیگر را تا قبل از مراسم ازدواج نیز نمی‏بینند.
بعد از حضور خانواده دختر در منزل پسر، پدر و مادر داماد به منزل عروس می‏روند و در این رابطه مراسم مختلفی وجود دارد. در جنوب هند خانواده داماد پس از قبول عروس همراه با یک دست لباس به منزل دختر رفته و نظر نهایی خود را اعلام می‏کنند. در شرق هند یعنی ایالت پنجاب، خانواده داماد با یک قطعه جواهر (گردنبند یا انگشتر) همراه با لباس و با یک نوع ظرف نقره به منزل عروس می‏روند که به این رسم «سگاتی» نیز گفته می‏شود.
در هر حال حضور خانواده پسر در محل خانواده دختر در حقیقت قبول دختر به عنوان عروس است. در این نشست پیرامون جهیزیه «دوری» و برنامه عروسی گفتگو می‏شود. در شهر «ساورات» ایالت بیهار در شرق هند، پسرها به قیمت خوبی در یک نمایشگاه به فروش می‏رسند و خریداران آنها والدین دختران دم بخت هستند.

در این شهر از ۶۰۰ سال پیش تاکنون پسرها همراه با بزرگان خانواده خود در یک باغ انبه جمع می‏شوند و خانواده دختران دم بخت، داماد خود را انتخاب می‏کنند. این کار به خانواده دختر حق انتخاب را می‏دهد ولی موضوع پس از توافق طرفین در مورد مبلغی که خانواده دختر باید بپردازد قطعی می‏شود. خانواده دختر چند داماد را انتخاب کرده و پس از بحث مفصل در باره پیشینه خانوادگی، سوابق تحصیلی و سایر دارایی‌های پسر و بالاخره تعیین میزان جهیزیه، مسأله ازدواج نهایی می‏شود.

دامادها به قیمت‌هایی از ۳ تا ۳۰۰ هزار روپیه به فروش می‏رسند که قیمت بر اساس شغل آنان تفاوت می‏کند. بهای دامادهای کارگر روزمزد از ۳ تا ۵ هزار روپیه، پاسبان ۵ تا ۸ روپیه، کارمند بانک از ۱۰ تا ۱۶ هزار روپیه و افسر پلیس از ۱۶ تا ۳۰ هزار روپیه و یک موتورسیکلت برای داماد است. همچنین دامادهایی که کارمند دولت ایالتی باشند از ۱۶ تا ۵۰ هزار روپیه، معاون رییس‏پلیس ۳۰ تا ۶۰ هزار روپیه به اضافه یک خودرو، کارکنان خدمت اداری هند، با اعتبارترین شغل در هند، از ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار روپیه به اضافه یک دستگاه اتومبیل برای داماد، یکی برای پدر وی و یکی هم برای فردی که دو خانواده را به هم معرفی کرده به فروش می‏رسد.

بهای دامادهایی که استاد دانشگاه باشند، از ۱۵ تا ۳۰ هزار دلار، کارگران شاغل در بمبئی، دهلی و سایر شهرهای بزرگ هند ۱۵ تا ۴۵ هزار دلار و روزنامه‏نگاران در ایالتها از ۶ تا ۱۵ هزار و روزنامه‏نگاران در شهرهای بزرگ ۱۵ هزار دلار به اضافه یک خودرو تعیین شده است. در ایالت بیهار از زمانی که دختر در خانواده متولد می‏شود والدین به جمع‏آوری پول برای ازدواج وی می‏پردازند و خانواده‏ای که صاحب چند دختر شود خود را بدشانسترین خانواده می‏داند. به همین دلیل کشتن جنین دختر یک پدیده عمومی در این منطقه است.

رسوم مردم هند, مراسم سنتی هند

مراسم عروسی در هند
مراسم مذهبی، بخش عمده‏ای از نظام ازدواج در هندوستان را تشکیل می‏دهد. متون مذهبی در رابطه با ازدواج می‏گویند که عروس به وسیله پدر و یا ولی خود به داماد «سپرده» می‏شود، بنابراین از داماد دعوت می‏شود که برای بردن عروس به محل عروسی مراجعت کند. مراسم عروسی با توجه به مذهب، طبقه، فرقه، درآمد و موقعیت اجتماعی افراد، متفاوت است. در مجموع، مراسم مذهبی ازدواج عبارت است از مراسم نامزدی، تعیین یک روز خوش یمن با تعیین ساعت و دقیقه برگزاری جشن عروسی که به آن مراسم استقبال از داماد توسط خانواده عروس گفته می‏شود، تقدیم حلقه گل متقابل توسط عروس و داماد، تحویل عروس به داماد، قرار دادن دست عروس در دست داماد و چرخیدن هر دو با یکدیگر هفت مرتبه به دور آتش مقدس که برای همین منظور در محل برگزاری جشن عروسی بر پا شده است.
همراه با چرخش عروس و داماد به دور آتش، روحانی هندو که در محل حاضر است، شروع به خواندن اوراد و سرودهای مذهبی از «ودا»، «گریاسوتورا» و «سازیتیس» می‏کند و در همین هنگام از روغن مخصوص که در دست دارد، به داخل آتش می‏ریزد.
اما طبقات پایین هندو مجاز نیستند که در هنگام ازدواج از اوراد و «ودا» استفاده کنند. به همین دلیل آنها از اوراد «مانترا» که در متون «یورانا» موجود است، استفاده می‏کنند. این مراسم بین ۳ تا ۶ ساعت طول می‏کشد و عروس و داماد باید تا ۱۲ ساعت غذا نخورند. مراسم عروسی عموماً در محل‌های عمومی با برپایی سالنی که از پارچه و چوب به شکل چادرهای زیبای سرپوشیده‏ای تزیین شده است، برگزار می‏شود.
مراسم عروسی بر مبنای امکانات مالی عروس و طبقه اجتماعی وی متفاوت است و از حداقل یعنی با ساده‏ترین امکانات ممکن که کمتر از ۱۰۰۰ روپیه (۱۰۰۰۰ تومان) شروع می‏شود. امروزه در هند عنوان «سپتابادی» (چرخیدن هفت مرتبه به دور آتش) که رسم مشترک هندوها است، شامل ازدواجهایی است که احتیاج به هیچ‌گونه تشریفات و مراسمی ندارد. بسیاری از ازدواج‌ها به وسیله بخشنامه قانونی مربوط به ازدواج سال ۱۳۳۳ دولت انجام می‏شد.

البته قابل توجه است که نشأت گرفتن این قانون، از کتاب‌های هندو و سنت‌های قدیمی است که با اصلاحاتی از طرف دولت بصورت قانون درآمده است. در حقیقت می‏توان گفت که قانون ازدواج «برهما سماج» در سال ۱۲۵۱ که در تمام ایالت‌های هند به جز جامو و کشمیر اجرا می‏شد، طلایه‏دار تصویب قانون سال ۱۳۳۳ می‏باشد. علت مهم و اساسی که این قانون را متمایز ساخته بود، تصریح‌کردن به اصل داشتن یک زن برای مردان بود. با این وجود حتی پس از گذشت ۳۶ سال از تاریخ تصویب و اجرای این قانون، به زحمت می‏توان گفت که قانون یک زن داشتن بطور کامل در جامعه هند پیاده می‏شود.

در این ارتباط زنان هندی رنج زیادی را تحمل می‏کنند و ترجیح می‏دهند که در مقابل زن گرفتن مجدد مردان سکوت اختیار کنند و در انظار عمومی در دادگاه حاضر نشوند. آنها خوب می‏دانند که حتی در حال حاضر عملکرد دادگاهها در برابر خط مشی قانون ازدواج سال ۱۳۳۳ به صورت معکوس، علیه خود زنان می‏باشد. دادگاهها برای ازدواج دوم مردان دلیل و مدرک طلب می‏کنند. در حالی که اغلب اوقات دلیل و مدرکی در دست نیست.

در زمان قدیم، ازدواج‌ها در جامعه هند به عنوان اجرای یک آیین مذهبی که زن و مرد را پیوند می‏داد و این پیوند حتی تا زمان مرگ و بعد از آن نیز تفکیک‌‌ناپذیر بود، محسوب می‏شد. این موضوع توسط قوانین و حقوقی که برای حمایت از زنان وضع شده و در آن از طلاق به عنوان عاملی در جهت از هم پاشیدگی وحدت بین زن و مرد نامبرده شده از بین رفت. با این وجود تصریح قانون ازدواج هند و در مورد برابری زن و مرد در موضوع طلاق به عنوان یک اقدام قانونی در جهت برقراری تساوی بین زن و مرد محسوب می‏شد.

جهیزیه (دوری) در هند
جهیزیه در ابتدا هدایا و پیشکش‌هایی بود که به دختران در زمان ترک خانه پدری و ورود به‏خانه همسر اهدا می‏شد ولی متأسفانه امروزه تبدیل به امری مزاحم و ناهنجار شده است که بازتاب آن دخترکشی و سقط‏ جنین، خودکشی، سوزاندن عروس و موارد دیگری که باعث هتک حرمت دختران هندی است، می‏باشد.

مسأله جهیزیه در میان کاست‌های مختلف و شهرها و روستاها به صورت یک مشکل اجتماعی جدی مطرح است که قوانین ازدواج پسر و دختر با کاست خود یا بالاتر و پایین‏تر مورد سوءاستفاده واقع شده است این قوانین انتخاب همسر را محدود می‏کند؛ مضافاً به اینکه پسر بصورت یک هدف باارزش‏تری نسبت به دختر در این جوامع تجلی می‏کند و عامل اصلی در این میان جهیزیه است یعنی دادن اجناس و کالاهای مادی و پول نقد و طلا به خانواده پسر در زمان عقد ازدواج و حتی در مناسبت‌های مختلف بعد از ازدواج هم ادامه دارد و در بعضی جوامع تا آخر عمر.
متأسفانه آمار سقط جنین زنان باردار بعد از سونوگرافی و خودکشی و خودسوزی دختران هندی بسیار بالا است. حتی در شهرهای بزرگی مانند دهلی به طور متوسط در هر ۲۴ ساعت یک عروس از خودسوزی جان می‏سپارد، در اکثر این حوادث ناگوار، عامل اصلی جهیزیه می‏باشد.
در عصری که هند به پیشرفت‌های اقتصادی بی‏سابقه ‏ای دست یافته، گزارشات روزافزونی از شکنجه و سوزاندن عروسان هندی به خاطر جهیزیه به دست می‏رسد. افزایش این عمل به واسطه ظهور عصر جدیدی از مصرف‏گرایی که با سنن قرون وسطایی تداخل پیدا کرده، ابعاد جدیدی یافته است.

مقامات هندی می‏گویند: تمام خانواده‏ها صرف‏ نظر از زمینه مذهبی، اجتماعی و اقتصادی‏شان، بطور فزاینده‏ای جهیزیه بیشتری را طلب می‏کنند تا از فقر بگریزند، ثروتی بیندوزند، تا لوازم مدرنی را که هر روز تبلیغش را در تلویزیون می‏بینند، به چنگ بیاورند. در جریان شتاب جامعه به سمت مدرنیزه شدن تقاضای جهیزیه، راهی شده است تا سالیان سال بعد از ازدواج، همچنان پول و کالا از خانواده عروس اخذ شود و اگر خانواده عروس قادر به این کار نباشد عروس در معرض گرفتاری ضرب و جرح و حتی قتل قرار می‏گیرد.
جهیزیه شاید بزرگترین عامل فشاری باشد که ستم‏کشیدگی زنان در هند و سایر نقاط شبه ‏قاره را تشدید می‏کند. این سنت که در آغاز بمنظور کمک به زندگی دختران که وارث خانواده محسوب نمی‏شدند بنا نهاده شد، اینک به عامل ورشکستگی خانواده‏ها و ستم‏‌کشیدگی زنان بدل شده است. از لحظه‏ای که یک دختر به دنیا می‏آید، خانواده‏اش می‏دانند که سالها و حتی نسل‌ها باید بهای ازدواج و جهیزیه‏اش را بپردازند.

و همین عمل موجب قتل نوزادان دختر و سقط جنین دختر می‏شود. اگر دختر زنده بماند، خانواده‏اش با اعتقاد به اینکه جز خرج برایشان فایده‏ای ندارد و باید روزی او را تحویل خانواده شوهر بدهند با او مثل یک سربار رفتار می‏کنند و نسبت به برادرانش غذای کمتری به او می‏دهند و توجهی به سلامتش ندارند. بعد هم خانواده داماد فکر می‏کنند به خاطر اینکه بار اضافی ورود یک زن به خانواده‏شان را پذیرفته ‏اند، باید پول کلانی به آنها داده شود.
رسم جهیزیه در هند بدین قرار است که خانواده داماد بر اساس موقعیت اجتماعی، وابستگی طبقاتی، و موقعیت اقتصادی و تحصیلی خود از خانواده دختر تقاضاهایی مبنی بر دریافت وسایل زندگی می‏کند. خانواده عروس بایستی در هنگام نامزدی با این تقاضا موافقت کنند. مقدار جهیزیه قبل از ازدواج بین طرفین توافق می‏شود.

این جهیزیه شامل طلا، ماشین، وسایل الکترونیکی، وسایل زندگی، فرش، مسکن و پول نقد است و میزان آن بستگی به وضعیت خانواده عروس از لحاظ طبقه و امکانات مالی دارد. هم‏ اکنون خانواده ‏های عروس در مورد یک وسیله نقلیه از دوچرخه تا ماشین آخرین مدل خارجی و در مورد مسکن نیز از منازل اجاره‏ای تا منازل ویلایی در اروپا به داماد هدیه می‏کنند و این دو مسئله بسیار حایز اهمیت است.

از آنجا که اکثر جامعه هند در فقر به سر می‏برند، بسیاری از دختران جوانی که والدین خویش را در موقعیت ناگواری می‏بینند، به منظور رها کردن والدین خویش از مشکلات اقتصادی یا دست به خودکشی می‏زنند و یا راهی مراکز فحشاء می‏شوند. در بسیاری از موارد، پس از اینکه زوجین تشکیل خانواده می‏دهند، خانواده عروس موفق نمی‏شود به خاطر مشکلات اقتصادی، به وعده ‏های خود در مورد تهیه جهیزیه عمل کند. در نتیجه خانواده داماد اذیت و آزار عروس را شروع می‏کند و بدین طریق سعی می‏کند که خانواده عروس را تحت فشار قرار دهد تا به وعده‏ های خود عمل کند.

در مورد جهیزیه نیز همانند مراسم عروسی سطح خانواده میزان جهیزیه را تعیین می‏کند و تعداد آن از حداقل شروع می‏شود. در این مورد نیز، به ذکر نمونه‏ای می‏پردازیم. حدود هشت سال پیش دختر مهاراجه جیپور در ایالت راجستان واقع در غرب هند ازدواج کرد و پدرش علاوه بر کلیه وسایل زندگی، وسیله نقلیه، منازل و زمین‌های متعدد، ۱۹۰ کیلو نیز طلا به وی داد. دولت هند بعدها میزان موجودی طلای مهاراجه مزبور را ۲۹۶۱ کیلوگرم اعلام داشت!
در حقیقت جهیزیه، امروزه بعنوان یک هدیه برای ابراز محبت و عشق نیست بلکه حقی است برای خانواده پسر در قبال بزرگ کردن پسر و کسب تحصیلات به اضافه مخارج ازدواج و کالاها و وسایل زندگی.

رسوم مردم هند, مراسم سنتی هند

ازدواج و رسوم بعد از آن
تشکیل خانواده که اصولاً از ارکان هر جامعه‏ای محسوب می‏شود. بر مبنای شرایط اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی آن دارای رسوم مختلف است و به ویژه مشکلات ناشی از آن و گذر ایام، عملاً به وجودآورنده رسوم متفاوت می‏شود. در این راستا کشور هند به دلیل تنوع قومیت با فرهنگ و رسوم رابطه نزدیک دارد و پس از تشکیل خانواده دارای رسوم متفاوتی است.

رسم ساتی
«ساتی» واژه‏ای است سانسکریت که به معنای «همراه» و «رفیق» می‏آید. بر اساس این رسم اگر شوهر زن جوانی بمیرد، زن جوان بایستی خود را زنده زنده در آتش بیاندازد که جنازه شوهرش در آن، در حال سوختن است. این رسم که ریشه در عقیده هندویی دارد، اشعار می‏دارد که زن با قربانی کردن خود در هنگام سوختن جنازه شوهرش باعث می‏شود که شوهرش را از آتش جهنم نجات بدهد. با گذشت زمان این رسم نه تنها فراگیر، بلکه به صورت کمال مطلوب خانم‌ها درآمده است. با درگذشت شوهر، بیوه وی خود را در آتش وی می‏سوزاند و یا اگر او را دفن می‏کردند، بیوه وی نیز زنده زنده همراه وی مدفون می‏شد.

هندوها بر این عقیده‏اند که به مجرد اینکه زنی اقدام به «ساتی» نمود تبدیل به «الهه ساتی» می‏شود. سپس در محل خودسوزی وی معبدی به نام «الهه ساتی» ساخته می‏شود و با قرار دادن مجسمه‏ای از او به عبادت وی می‏پردازند.

رسم چند شوهری
گرچه رسم چندشوهری کمتر از چندزوجه‏ای در هندوستان مرسوم است، اما به هر حال در بعضی از نقاط این کشور مشاهده می‏شود. این رسم در میان طبقات «تودا» و «کوتا» از منطقه «نیلگریز» و طبقه «خاسا» از منطقه «جونان باور» و (اطراف شهر در ادون) و در بعضی دیگر از نقاط شمال هند رواج دارد.

رسم چندشوهری به دو گونه مختلف است:
الف ـ نوع اول «برادری» خوانده می‏شود که تمامی شوهرهای یک زن برادر هستند.
در این نوع از رسم چندشوهری، برادر ارشد نسبت به دیگر برادران از حقوق بیشتری در رابطه با زن برخوردار است. در میان طبقه «تودا» برادر ارشد با دختر ازدواج می‏کند، اما دیگر برادران نیز به او دسترسی دارند. فرزندانی که در این خانواده به دنیا می‏آیند، متعلق به برادر بزرگ هستند. این رسم هم ‏اکنون در منطقه و ایالت «هاریانا» رواج دارد.
ب ـ در رسم چندشوهری نوع دوم، شوهران یک زن با یکدیگر رابطه خویشاوندی ندارند.
به این نوع ازدواج، چند شوهری متفرق، گفته می‏شود. این نوع ازدواج در میان طبقه «نیار» در ایالت «کرالا» مرسوم بوده است.
ج- ازدواج مرد با زن‏برادر متوفی خود درصورتیکه دارای فرزند ذکور باشد.
در این نوع ازدواج در صورت مرگ شخصی که دارای فرزند ذکور است، برادر کوچک وی بایستی با بیوه وی ازدواج کند. بر اساس این رسم برادر بزرگ فرد متوفی، حق ندارد که با بیوه برادر خود ازدواج نماید. این رسم در حال حاضر در میان طبقات «جات» «کجرات» و تعداد زیادی از دیگر طبقات ایالات «اتارپرادش» و طبقه «کاراگوز» در منطقه «میسور» رواج دارد.

ازدواج خواهرانه
در این نوع ازدواج در صورت مرگ زن، شوهر با خواهرزن خود ازدواج می‏کند. این ازدواج در بخش‌هایی از ایالت «هاریانا» رواج دارد.

تشریفات ازدواج در هند
عروسی هندوها مثل تمام آداب و رسوم دیگرشان با تشریفات زیادی همراه است. پانزده مرحله مهم برای برگزاری این جشن را می‌توان بیان کرد.
مرحله ۱: روز خواستگاری را با اجازه بزرگترها تعیین می‌کنند. در این مراسم حضور و نظر بزرگترهای فامیل بسیار مهم است.
مرحله ۲: با یک منجم مشورت می‌کنند تا روزو محل مراسم مناسب با طالع زوجین برای برگزاری این جشن مشخص شود.
مرحله ۳: تصمیم‌گیری راجع به پذیرایی از مهمان‌ها به شیوه سنتی که باید روی زمین بنشینند یا تهیه میز و صندلی برای برگزاری مهمانی به شیوه مدرن.
مرحله ۴: تصمیم‌گیری راجع به اجرای ۱۵ مرحله از تشریفات مذهبی رایج در خانواده‌های سنتی و یا انتخاب و به جاآوردن گزینه‌هایی که برای زوجین معنا و مفهوم ویژه‌ای دارد.
مرحله ۵: خرید لباس سنتی هندی (ساری) توسط داماد برای تعویض لباس عروس در روز مراسم. این تعویض لباس از جمله تشریفات مهم به حساب می‌آید و به معنای واگذاری مسوولیت و سرپرستی عروس از والدین به داماد است.
مرحله ۶: تهیه تدارکات پذیرایی از جمله غذا، میوه و … (خوردن، آشامیدن و صحبت کردن در طول مراسم عروسی هندوها مانعی ندارد)
مرحله ۷: سفارش حلقه‌های گل عروس و داماد که باید از دست همدیگر بگیرند و بر گردن یکدیگر بیاویزد.
مرحله ۸: سفارش یک گردن بند طلا که داماد بر گردن عروس می‌آویزد.
مرحله ۹ : در این مرحله عروس و داماد ۷ قدم در کنار هم برمی‌دارند که نماد ازدواج فرخنده، آرزوی ثروت، شادی، قدرت و … است.
مرحله ۱۰: درست‌کردن معجونی از ماست و عسل که عروس باید به داماد تعارف کند. این معجون سمبل تضمین سلامت جسمی و شیرینی آغاز ازدواج برای داماد است.
مرحله ۱۱: اهدای غذا و سایر نذورات به خدایان و طلب دعای خیر و برکت. (در آیین هندو یک قدرت مطلق وجود دارد و سایر خدایان تنها صورت‌های دیگر آن خدا هستند)
مرحله ۱۲: تهیه یک سنگ که عروس به رسم وفاداری و صداقت بر آن می‌ایستد و داماد حلقه‌ای را در انگشت پای او قرار می دهد.
مرحله ۱۳: پاشیدن برنج و گل بر سر عروس و داماد بعد از اعلام پیمان ازدواج در جمع.
مرحله ۱۴: در این مرحله داماد با گذاشتن علامتی بر پیشانی عروس به وسیله ی پودر نارنجی یا sedhu به حضار متأهل شدن عروس را اعلام می‌کند. بعد از آن زوجین باید پای والدینشان را لمس کرده و از آن طلب دعای خیر کنند.

مرحله ۱۵: برگزاری یک مهمانی مفصل برای حضار و مدعوین به صرف انواع غذا و نوشیدنی.

معبد های معروف هند

معبد های معروف هند

معبد کدارنات (Kedarnath Temple)

معبد کدارنات در رشته‌کوه‌های گاروال هیمالیا در نزدیکی رودخانه‌ی مانداکینی (شاخه‌ای از رود گنگ) در کدارنات، اوتراخاند قرار دارد. باور بر این است که در قرن ۸ میلادی، آدی شانکاراچاریا (Adi Shankaracharya) این معبد را ساخته است. این معبد که یکی از چهار مکان زیارتی Chota Char Dham (در لغت به معنای چهار منزل کوچک) است، در ارتفاع ۳.۵۸۴ متری قرار دارد. گفته می‌شود معبد کدارتات بیش از هزار سال قدمت دارد و با استفاده از تخته سنگ‌های بزرگ ساخته شده است. تالار معبد پنج مجسمه‌ی پاندوان به علاوه‌ی همسران آنها یعنی دراپادی و خدایان دیگر را در خود جای داده است. به دلیل شرایط آب و هوایی خاص، این معبد تنها در ماه‌های آوریل و نوامبر برای بازدیدگنندگان باز است. با وجود اینکه معبد مذکور به مدت یک سال به دلیل خسارات وارده در سیل اوتراخاند در سال ۲۰۱۳ تعطیل بود، در ماه می ۲۰۱۴ بازگشایی شد.

زمان بازدید: ۴:۰۰ صبح تا ۳:۰۰ بعد از ظهر و ۵:۰۰ بعد از ظهر تا ۹:۰۰ شب (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: جشنواره‌ی ۸ روزه‌ی بدری قیدار (ژوئن)، ماها شیوراتری (فوریه/مارس)

مکان‌های نزدیک: گوپتاکاشی، روستای چوپتا، Chorabari Tal، گاریکاند، رودراپرایاگ‌، واسوکی تال، شانکاراچاریا ساماندی، اکیماث، کالیماث، پناهگاه حیات‌وحش کدارنات

معبد کاشی ویشوانا (Kashi Vishwanath Temple)

معبد کاشی ویشوانا در بخش غربی رودخانه‌ی گنگ در واراناسی، اوتار پرادش قرار دارد. این معبد وقف خداوندگار شیوا و یکی از دوازده جیوتیرلینگا (مقدس‌ترین زیارتگاه خداوندگار شیوا) است. این معبد را Maratha ruler Queen Ahilyabai Holkar در زمان فرمانروایی خود در سال ۱۷۷۷ ساخته است. معبد اصلی به شکل مربع است و با چند معبد کوچک دیگر، مانند Kaalbhairav، آویموکتشوارا (Avimukteshwara)، ویشنو و وینایاکا احاطه شده است. مناره ۱۵.۵ متری و سه گنبد موجود در این معبد از طلای خالص ساخته شده‌اند و ویژگی بارز این معبد هستند. معبد مذکور، پربازدیدترین معبد هند است و در چند مناسبت و مراسم تا یک میلیون بازدیدکننده جذب کرده است.

زمان بازدید: ۳:۰۰ بامداد تا ۱۰.۳۰ شب (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: ماها شیوراتری (فوریه/مارس)

مکان‌های نزدیک: گردنه میناکارنیکا، گردنه Dashashwamedh ، گردنه قیدار،‌ گنبد دمک، گنبد سارناته، قلعه رامناگار، معبد تولسای مناس، دانشگاه باناراس، مسجد علمگیر

معبد ساحلی (Shore Temple)

معبد ساحلی در سواحل کوروماندل در خلیج بنگال واقع در ماهابالی پورام ایالت تامیل نادو قرار دارد. این معبد بین سال‌های ۷۰۰ و ۷۲۸ در دوران سلطنت راجاسیما پالاوا ساخته شد و به این دلیل اینکه در ساحل قرار گرفته، به نام معبد ساحلی شناخته می‌شود. باور بر این است که مجموعا هفت معبد در این ساحل قرار داشته که با نام Seven Pagodas (هفت بتکده) معروف بوده‌اند؛ اما از بین آنها، تنها معبد ساحلی باقی مانده است. مجموعه‌ی این معبد از سه معبد ساخته شده که وقف خداوندگار شیوا و ویشنو است. معبد اصلی که وقف خداوندگار شیوا است، پنج افسانه و داستان مختلف دارد و به طور کامل از گرانیت ساخته شده است. مناره‌ی معبد در همه‌ی قسمت‌ها با حکاکی و مجسمه تزئین شده است. این معبد همچنین با پنج ارابه یا Pancha Rathas شناخته می‌شود. معبد ساحلی یکی از قدیمی‌ترین معبدهای هند است و در سال ۱۹۸۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است.

زمان بازدید: ۶:۳۰ صبح تا ۵:۳۰ عصر (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: جشنواره برداشت محصول پنگال، جشنوراه رقص ماهابالی پورام

مکان‌های نزدیک: ساحل ماهابالی پورام، موزه‌ی مجسمه، موزه‌ی داکشینا چیترا (تصویر جنوبی)، صخره کریشنا، غار ماهیشاماردینی، کتیبه Arjuna’sPenance

معبد چاتارپور (Chhatarpur Temple)

معبد چاتارپور که با نام Shree Adya Katyayani Shaktipeeth Mandir نیز شناخته می‌شود، در جنوب دهلی قرار دارد و در سال ۱۹۷۴ توسط Baba Sant Nagpal Ji بنا شد. این معبد، دومین معبد بزرگ هند و وقف الهه کاتیایانی است. در ساخت این معبد، سبک معماری جنوب و شمال هند دیده می‌شود و به طور کامل از مرمر ساخته شده است. مجموعه‌ی این معبد در زمینی به مساحت ۲۸.۳۲ هکتار بنا شده و شامل ۲۰ معبد کوچک و بزرگ است که هر کدام وقف خدایان دیگری شده‌اند. داخل معبد اصلی، زیارتگاه الهه دورگا قرار گرفته است که آن را تنها در جشنواره‌ی ناوراتری بیرون می‌آورند.

زمان بازدید: ۶:۰۰ صبح تا ۱۰:۰۰ شب (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: ناوراتری (سپتامبر/اکتبر)

مکان‌های نزدیک: آرامگاه همایون، Connaught Place، دروازه‌ی هند، کاخ ریاست جمهوری راشتراپاتی بهاوان، موزه‌ی ملی،‌ چاندنی چوک، قلعه‌ی سرخ، مسجد جامع، قطب منار،‌ پارک ملی جانورشناسی، معبد بیرلا

معبد بدرینات (Badrinath Temple)

معبد بدرینات واقع در رشته‌ کوه‌های گاروال در ناحیه‌ی چامولی بدرینات در ایالت اوتراخاند، یکی از زیارتگاه‌های Chota Char Dham است. این معبد در حاشیه‌ی رودخانه‌ی آلاکناندا در ارتفاع ۳.۱۳۳ متری قرار دارد. معبد بدرینات وقف خداوندگار ویشنو است و بت سنگی یک متری سیاهی از ویشنو به شکل بدری نارایان در آن قرار دارد. معماری معبد شبیه به معبدی بودایی است. سه ساختمان در این معبد وجود دارد: زیارتگاه قدس‌الاقداس ، تالار عبادت و تالار همایش. باور بر این است که چشمه‌های آب گرم زیر معبد، که Tapt Kund نیز نامیده می‌شوند، اثر شفابخشی دارند. هر ساله این معبد یک میلیون بازدیدکننده دارد.

زمان بازدید: ۴:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر و ۳:۰۰ بعد از ظهر تا ۹:۰۰ شب

جشنواره‌های مهم: جشنواره بدری قیدار (ژوئن)، ماها شیوراتری (فوریه/مارس)

مکان‌های نزدیک: آبشار واسوهارا (vasudhara)، دریاچه ساتوپانث (Satopanth)، Brahma Kapal، فروشگاه پاپوش Charan Paduka ، پل سنگی بیم پول (Bheem Pul)، معبد نیلکانث

معبدهای دیلوارا (Dilwara Temples)

معبدهای دیلوارا در فاصله‌ی ۳ کیلومتری کوه آبو (Mount Abu) در راجستان قرار دارند. این معبدها بین قرن‌های ۱۱ و ۱۳ توسط سلسله‌ی چالوکیا ساخته شده‌اند. معبدهای دیلوارا شامل پنج معبد هستند که وقف چندین آموزگار مذهب براهمابودا شده‌‌اند. این معبدها کاملا از مرمر ساخته شده‌اند و با حکاکی‌های سنگی بدیع و ظریف خود شناخته می‌شوند. روی قوس، سقف، راهرو و ستون‌های این معبدها، حکاکی‌های پیچیده‌ای از گل، گلبرگ و تصاویری از اساطیر براهمابودایی نقش بسته است.

زمان بازدید: ۱۲:۰۰ ظهر تا ۶:۰۰ عصر (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: ماهاویر جایانتی (مارس/آوریل)

مکان‌های نزدیک: کوه آبو، قله گورو شیخار، دریاچه ناکی، معبد گاموخ، قلعه آچالگار
معبد سری ویجایا ویتالا (Sri Vijaya Vittala Temple)

معبد سری ویجایا ویتالا

معبد سری ویجایا ویتالا در هامپی، روستایی در نارناتاکای شمالی قرار گرفته است. این معبد در قرن پانزدهم ساخته شده و وقف خداوندگار ویشنو است. نکته‌ی جالب این معبد، ۵۶ ستون موزیکال آن است. چندین دروازه، برج و دیوار مرکب این معبد، نمونه‌ای عالی از معماری دراویدی هستند. مجموعه‌ی این معبد دارای چندین عمارت، تالار و معبد است. ارابه‌ی سنگی موجود در این مجموعه نیز بسیار مشهور است و نماد گردشگری کارناتاکا محسوب می‌شود. این معبد در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

زمان بازدید: ۸:۳۰ صبح تا ۵:۰۰ عصر (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: جشنواره سالانه پوراندارا داسا (ژانویه/فوریه)

مکان‌های نزدیک: معبد ویروپاکشا، بازار هامپی، اصطبل فیل، پناهگاه خرس داروجی، معبد لاکشمی ناراسیما، معبد هماکوتا هیل، شیولینگا بزرگ، Zanana Enclosure، معبد هزاره راما، حمام ملکه، معبد آچیوتا دوا رایا، مجسمه لاکشمی ناراسیما

معبد گالتاجی (Galtaji Temple)

معبد گالتاجی که ملقب به جواهر جایپور است، در گالتاجی، در فاصله‌ی ۱۰ کیلومتری جایپور راجستان قرار دارد. این معبد همچنین معبد میمون‌ها نامیده می‌شود که دلیل آن تعداد بسیار زیاد میمون‌هایی است که در آن ساکن هستند. دیوان رائو کریپارام، وزیر شاه ساوایی جی سینگ دوم در قرن هجدهم، این معبد را ساخت. معبد اصلی با سنگ صورتی ساخته شده است و سقف‌های گرد، ستون‌های حکاکی‌ شده و دیوارهای نقاشی شده‌ای دارد که تصاویری از زندگی کریشنا را نشان می‌دهند. مجموعه‌ی این معبد، بیش از اینکه شبیه زیارتگاه باشد، شبیه به کاخ یا Haveli است. این مجموعه دارای چندین معبد است و شهرت آن به خاطر وجود حوضچه‌های آبی است که زائران این معبد در آنها استحمام می‌کنند. در مجموع ۷ حوضچه (kund) در این معبد وجود دارد که به نظر می‌رسد گالتا کاند (Galta Kund) مقدس‌ترین آنها است.

زمان بازدید: ۵:۰۰ صبح تا ۹:۰۰ شب (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: ماکار سانکرانتی (اواسط ژانویه)، جشنواره فیل (فوریه)

مکان‌های نزدیک: هاوا محل، موزه آلبرت هال، کاخ شهر، باغ سیسودیا رانی کا، قلعه عامر، بیرلا مندیر، جال محل

معبد دورگا (Durga Temple)

معبد دورگا واقع در واراناسی هند، وقف الهه دورگا، همسر شیوا است. باور بر این است که ملکه‌ای بنگالی در قرن ۱۸ این معبد را ساخته است. این معبد در شمال هند، با سبک معماری ناگارا و از تعداد زیادی مخروط کوچک متصل به هم ساخته شده است. رنگ سرخ معبد، نمایان‌گر قدرت و توانایی الهه دورگا است.

زمان بازدید: ۵:۰۰ صبح تا ۱۱:۰۰ شب (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: ناوراتری (سپتامبر/اکتبر)، ناگ پانچامی (جولای/آگوست)

مکان‌های نزدیک: گردنه میناکارنیکا، گردنه Dashashwamedh ، گردنه قیدار،‌ گنبد دمک، گنبد سارناته، قلعه رامناگار، معبد تولسای مناس، دانشگاه باناراس، مسجد علمگیر

معبد تانومالایان (Thanumalayan Temple)

معبد تانومالایان واقع در شهر سوچیندرام کانیاکوماری تامیل نادو، در قرن هفدهم ساخته شد. از این معبد با عنوان «معبد استانومالاین یا ساچیندرام» نیز یاد می‌شود. تانومالایان مخفف تانو (Thanu) (شیوا)، مال (Mal) (ویشنو) و آیان (Ayan) (براهما)، سه خدایی است که در این معبد پرستش می‌شوند. درست بیرون معبد، مجسمه‌ی ۶ متری هانومان (Hanuman) قرار دارد که از یک بلوک گرانیتی تراشیده شده است. داخل معبد حدود ۳۰ زیارتگاه قرار دارد که هر یک مظهر باشکوه استادکاری دراویدی است. مجموعه‌ی این معبد شامل یک گوپورام ۴۰ متری ۷ طبقه، چندین مانداپا (mandapas) و یک خلوت‌گاه است. جاذبه‌ی گردشگری اصلی این معبد، ستون‌های موزیکال آن است که با نواختن ضربه بر هر یک از آنها، موسیقی جالبی پخش می‌شود. نکته‌ی قابل توجه دیگر، مجسمه‌ی هنری زیبای تیرومالای نایاکار (Thirumalai Nayakkar) در گارودا مانداپام است.

زمان بازدید:‌ ۴:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر و ۵:۰۰ عصر تا ۸:۰۰ شب (تمام روزهای هفته)

جشنواره‌های مهم: جشنواره ۱۰ روزه‌ی مارگاژی/ماشین (دسامبر/ژانویه)، جشنواره چیتیرای (آوریل/می)

مکان‌های نزدیک: سنگ یادبود ویوکاناندا (Vivekananda)، مجسمه تیرووالووار (Thiruvalluvar)، یادبود مهاتما گاندی،‌ ناگرکویل، معبد ناگاراجا، معبد کوماری عمان، کلیسای سنت خاویر

در انتها می‌توانیم از چند ممعبد مشهور دیگر هند نام ببریم: معبد ویروپاکشا، معبد تیروپاتی بالاجی، معبد وایشنو دوی، معبد سیدهیوینایاک، معبد دوارکادیش، معبد غار آمارناث و معبد شیردی سایبابا.